Phần 1: Vì sao một email bị rơi vào Spam?

Mở đầu
“Ủa em không nhận được email hả? Em kiểm tra hòm Spam xem sao?”
Mình tin rằng trong chúng ta ai cũng từng nghe thấy câu này ít nhất một lần.
Spam – hay Junk Mail – là một hòm thư chứa những email mà các nhà cung cấp dịch vụ thư trực tuyến như Gmail hay Yahoo cho là lừa đảo, quảng cáo hoặc không quan trọng với bạn.
Biết là như vậy, nhưng vì sao đôi khi một vài email quan trọng vẫn bay vào hòm Spam? Google cũng không cung cấp một văn bản chính thống nào về các quy tắc mà Google lọc email.
Để vén màn bí ẩn về hòm thư Spam, mình đã quyết định tìm hiểu và phân tích chính hòm thư Spam của mình từ trước đến giờ.
Trong bài blog post lần này, mình sẽ chia sẻ với bạn về những lý do một email sẽ bị rơi vào Spam, với mục tiêu trả lời câu hỏi ở đầu bài
Vì sao một email bị rơi vào Spam?
Khi một email được gửi đến địa chỉ của bạn, Gmail hay Yahoo sẽ đưa các email đó qua các bộ lọc có sẵn mà các nhà cung cấp này dày công phát triển và tối ưu suốt hàng chục năm.
Các bộ lọc này sẽ dựa trên toàn bộ thông tin của một email, để đánh giá rằng nó có phải là Spam không. Các thông tin này bao gồm:
- Người gửi email, địa chỉ IP của người gửi
- Tiêu đề email
- Nội dung email
Những email rơi vào Spam thường là những email:
- Sử dụng từ ngữ spam
- Sai ngữ pháp, chính tả
- Không tuân thủ đúng quy chuẩn viết email
- Được gửi mà chưa được sự cho phép của bạn
- Người gửi bị đưa vào danh sách đen
- Người gửi gửi quá nhiều email đến cho bạn
Sử dụng những từ ngữ Spam
Theo dữ liệu của Gmail, những email bao gồm các cụm từ liên quan đến quảng cáo, bán hàng, như: “Miễn phí”, “Ngay hôm nay”, “Tải ngay”, “Xem ngay”, “Quà tặng”, “Giảm”, “50%” đã từng bị báo cáo là spam. Do đó Gmail rất thận trọng với những email tương tự như vậy và sẽ đưa những email đó vào Spam ngay nếu sử dụng quá nhiều từ như vậy. Có đến hàng trăm từ có thể khiến email rơi vào Spam. Đó là lý do vì sao nhiều Marketer rất dè dặt khi gửi email quảng cáo đến cho người tiêu dùng.
Sai ngữ pháp, chính tả
Một sự thật thú vị là bọn scammer (lừa đảo) không hề học dốt ngôn ngữ, và cũng không hề low tech đến mức không biết soạn nổi một email đúng ngữ pháp, chính tả, format.

Vậy tại sao scammer lại chủ ý viết một email tệ hại như vậy?
Đó là bởi vì scammer không hề nhắm đến những người thông minh. Bọn lừa đảo, bằng cách viết những email có nhiều lỗi sai, đã tự động lọc ra những người thông minh và cảnh giác. Chúng biết rằng, người nào đủ ngu ngốc đến mức trả lời email đó và làm theo lời bọn chúng sẽ xứng đáng để đầu tư thời gian và công sức để lừa cho bằng được. Những người có dân trí thấp thường sẽ không để ý đến các mánh khóe chúng sử dụng, và do đó chúng sẽ có cơ hội lừa họ cao hơn.
Nếu scammer viết một email với ngôn ngữ phức tạp, chính xác, thì chúng sẽ không thể phân biệt được khi một người reply là người có dân trí “hơi” cao hay là người ngu ngốc. Chúng sẽ phải “chăm sóc” nhiều người hơn, nhưng tỉ lệ thành công lại thấp hơn cách thứ nhất.
Không tuân thủ đúng quy chuẩn viết email
Những email không có link để unsubscribe (hủy đăng ký), không có tiêu đề, hoặc tiêu đề VIẾT HOA TẤT CẢ THẾ NÀY, hoặc tiêu đề chứa quá nhiều dấu cảm thán!!!!! hoặc emoji 👍 😎 🌈 ☀️, đều là những email không tuân thủ đúng quy chuẩn do các nhà cung cấp dịch vụ đề ra, và ngay lập tức sẽ bay vào hòm Spam.

Chưa được sự cho phép của bạn
Spammer thường lấy email của bạn từ những nguồn không chính thống, và gửi hàng loạt với mong muốn bắt được 1-2 chú nai vàng ngơ ngác. Do spammer lấy email mà chưa được sự cho phép của người dùng, tỉ lệ mở mail spam rất thấp, và tỉ lệ trả lời càng thấp hơn.
Tỉ lệ tương tác với email thấp sẽ báo động cho Gmail biết rằng người gửi khả năng rất cao là Spammer, và tự động đánh nhãn “Spam” vào bất kì email nào người đó gửi đi.

Chính vì thế nên một vài công ty làm ăn chân chính vẫn hay bị gửi email vào Spam, vì khi thu thập dữ liệu người dùng, họ quên mất không hỏi ý kiến người dùng có được gửi email cho họ hay không. Nhiều người dùng không muốn nhận email nên không mở, hoặc xóa đi, và vì vậy dẫn đến tỉ lệ tương tác thấp và… kết quả thế nào bạn cũng hiểu rồi đó.
Người gửi bị đưa vào danh sách đen
Nếu người gửi bị quá nhiều người nhận gắn mác “Spam” vào email của họ thì Gmail sẽ đưa người gửi vào danh sách đen. Từ lần sau, chẳng cần người dùng đánh dấu email spam mà Gmail đã tự động làm chuyện đó luôn cho họ.
Một vài người gửi chưa cài đặt hoặc đăng ký email của họ một cách cẩn thận (Gmail có điều kiện bắt buộc với những email muốn gửi số lượng lớn) cũng sẽ bị Gmail đưa vào danh sách đen luôn. Nếu bạn muốn biết cách cài đặt hoặc đăng ký email để thỏa mãn điều kiện của Gmail thì có thể xem thêm tại đây
Người gửi gửi quá nhiều email đến cho bạn
Đây là trường hợp phổ biến nhất với rất nhiều công ty. Cá nhân mình đã chứng kiến Twitter, Duolingo, WordPress bị Gmail tát cho sấp mặt vào Spam.

Lý do email của các công ty lớn này bay vào spam là vì họ gửi với tần suất quá lớn cho bạn, và những nội dung họ gửi mang tính transactional. Nôm na là những email này được gửi để thông báo một sự kiện gì đó mới, ví dụ như Twitter thì là có tweet mới từ người nổi tiếng, Duolingo thì là email nhắc đến giờ bạn học tiếng Nhật… Vì những sự kiện này xảy ra liên tục nên gần như không có giới hạn cho số lượng email gửi đến từ những công ty này. Do Twitter không chỉ làm vậy với bạn mà với cả trăm nghìn người dùng khác nên không khó để Google phát hiện ra chuyện này và ngay lập tức đưa hết những email như vậy vào spam để tránh phiền người sử dụng.
—
Tại sao email cá nhân vẫn vào Spam?
Với những lý do kể trên thì, tại sao một người quen của bạn, hoặc một khách hàng, khi nhắn tin riêng cho bạn, lại vào Spam?
Một lý giải do chính các moderator của Microsoft đưa ra là bởi email của người đó chưa nằm trong danh bạ của bạn. Thường những email gửi lần đầu từ một người lạ (kể cả là cá nhân) cũng rất dễ bay vào hòm spam. Đây chính là điều mà các nhà cung cấp dịch vụ email phải đánh đổi để đạt được sự an toàn cho người sử dụng.
Nếu tất cả những email đến từ người lạ mà bay vào hòm mail chính thì khả năng bạn bị kẻ lạ lừa/tấn công sẽ tăng lên rất nhiều lần.
Tổng kết
Google đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong việc đưa những email rác vào hòm thư Spam, vì thế chúng ta ít khi để ý đến cách nó thực sự hoạt động đằng sau.
Có rất nhiều lý do để một email bị đưa vào Spam, từ việc sử dụng ngôn ngữ “nhạy cảm”, sai chính tả, ngữ pháp, đến việc gửi quá nhiều, gửi mà chưa có sự cho phép, hoặc đơn giản là người gửi bị lọt vào mắt xanh của Google.
Dù thế nào, điều quan trọng nhất vẫn là cách chúng ta xử lý khi gặp những email spam (hoặc có nguy cơ spam) như thế. Mời bạn đọc tiếp phần 2 – Phải làm gì khi gặp một email Spam nhé!
—
Nếu bạn cảm thấy bài viết hay và hữu ích, đừng quên bấm vào một trong những biểu tượng dưới đây để chia sẻ cho bạn bè, người thân nhé!
Nếu đây là lần đầu bạn đến với blog của mình, đừng quên đăng ký newsletters của Many One Percents cùng gần 2000 bạn đọc mỗi tuần. Những lợi ích độc quyền cho các bạn subscribers:
- Đọc các bài blog sớm nhất (2-3 tuần trước khi mình publish lên mạng xã hội)
- Đọc Weekly Discovery (sản phẩm thú vị nhất tuần)
- Giveaway code để sử dụng các sản phẩm công nghệ miễn phí
- Những cập nhật và dự định mới nhất về blog