Giải mã gen cùng tôi các ông ơi!!

Đọc tới cuối để nhận phần quà đặc biệt nhé! ?

“Giải mã gen như một cái bản đồ, người biết đọc và đi theo nó sẽ đến đích nhanh hơn. Còn người không biết đọc, hoặc biết nhưng không đi theo, thì cuối cùng cũng vẫn đến, chỉ là lâu hơn mà thôi”

Đây là câu chốt mà anh Cường, chuyên gia tư vấn giải mã gen của Genetica đã nói với mình.

Mình sẽ tạm bỏ qua sự thật rằng anh Cường đang quảng cáo cho sản phẩm của công ty anh đang làm, và cũng tạm bỏ qua tính chính xác của nó vì mình mới chỉ trải nghiệm giải mã gen cách đây 2 tuần và chưa sống đủ lâu để “đến đích”.

Nhưng mình có thể khẳng định rằng giải mã gen thực sự giống một chiếc bản đồ, và ít nhất bạn nên một lần thử đọc nó.

Trong bài viết này, mình xin chia sẻ:

• Một số thông tin thú vị mà giải mã gen đem lại cho mình
• Cảm nhận của mình khi trải nghiệm dịch vụ giải mã gen của Genetica
• Lời kết cho những bạn đang muốn trải nghiệm dịch vụ

Đây là bài viết dài, vì mình thực sự nghiêm túc với việc tìm hiểu và phát triển bản thân. Mình cũng tách biệt phần mình nói về lợi ích của giải mã gen (phần I) với việc mình chia sẻ về dịch vụ của Genetica (phần II), để tránh bạn hiểu nhầm rằng toàn bộ bài viết đơn thuần là để tâng bốc Genetica (mình có nhận được hoa hồng nếu bạn mua đâu :))) )

Phần I: Tại sao bạn nên thử giải mã gen?

I.I. Tiếp cận giải mã gen

Mình nghĩ bạn sẽ nhận được nhiều giá trị nhất từ việc giải mã gen (từ giờ gọi tắt là GMG) khi bạn tiếp cận dịch vụ này với hai tâm thế:

Thứ nhất, gen không thay đổi theo thời gian, trừ phi chịu đột biến trực tiếp của hóa học (e.g. chất độc màu da cam) hoặc khoa học. Mình tạm thời assume rằng hai thứ này không xảy ra với các bạn đọc của Many One Percents. Nói như vậy nghĩa là dù bạn có giải mã gen từ bé, hay khi đã lớn, các đặc tính mà gen bạn biểu hiện sẽ không thay đổi.

Thứ hai, nối tiếp điều 1, mặc dù đặc tính gen không thay đổi, nhưng gen chỉ chiếm 30-40% trong việc quyết định tất tần tật về bạn, từ hành vi, tính cách đến ngoại hình. 60-70% còn lại đến từ môi trường (trong đó 30% là do bố mẹ hoặc chính bạn quyết định, phần còn lại do nơi bạn sống quyết định). Do vậy, các đặc tính về gen không nói được hoàn toàn về bản thân một người ở thời điểm hiện tại, mà chỉ nói về bản chất sinh học bất biến của một người nếu bỏ qua các yếu tố về thời gian, môi trường, hay giáo dục.

Nếu các thông tin về gen đúng với bạn ở thời điểm hiện tại, nghĩa là bạn đang phát triển khá sát với bản chất sinh học tự nhiên của mình. Còn nếu không, thì có nghĩa môi trường đã tác động phần nào đó và làm bạn thay đổi.

Không thể nói cái gì là tốt hơn: phát triển một cách tự nhiên theo gen hay theo môi trường, nhưng nếu biết thêm các thông tin về gen, chúng ta có nhiều dữ liệu hơn trong việc quyết định mình sẽ phát triển thế nào.

I.II. GMG cho bạn biết điều gì?

Mình sử dụng gói G-Pro của Genetica, và đây là những thông tin mình nhận được từ mẫu gen:

• Tiềm năng học thuật
• Trí tuệ – hành vi
• Dinh dưỡng
• Thể thao
• Khả năng xảy ra ung thư với các bộ phận trên cơ thể

Ngoài dinh dưỡng và thể thao, mình khá bất ngờ vì GMG còn cho mình biết về tiềm năng học thuật, cũng như trí tuệ và hành vi (điều mà mình nghĩ sẽ bị ảnh hưởng lớn từ môi trường). Dưới đây là một vài “highlight” mà mình đã hiểu thêm về bản thân qua GMG.

I.II.I. Dinh dưỡng

Nhu cầu vitamin

GMG cho mình biết rằng cơ thể mình có khả năng hấp thụ tốt những loại vitamin nào, và không tốt loại nào. Dựa vào đó, mình có thể điều chỉnh được chế độ ăn và thuốc uống để bổ sung đúng các loại vitamin mà cơ thể kém hấp thụ hơn, thay vì việc mua các lọ multi-vitamin, thừa cái mình thừa và thiếu cái mình thiếu.

Ví dụ, cơ thể mình hấp thụ kém vitamin A, B6 và Khoáng chất, trong khi hấp thụ rất tốt các loại vitamin còn lại. Do vậy mình (được khuyên là) nên bổ sung nhiều sữa, cá, khoai tây, đậu trong khẩu phần ăn.

Khả năng chuyển hóa (tinh bột, đạm, béo)

Phần này mình thấy đặc biệt hay và hữu ích.

Sau GMG, mình biết được rằng khả năng chuyển hóa bột đường của mình rất tốt, trong khi chuyển hóa đạm và chất béo lại rất kém. Điều đó có nghĩa là:

• Mình không cần phải lo lắng quá khi bữa ăn có nhiều tinh bột (cơm, khoai)
• Mình dễ bị mệt mỏi khi tiêu thụ nhiều đạm một lúc (cái này đúng vl!!!)
• Dễ bị béo phì và các bệnh về tim mạch hơn người bình thường rất nhiều (giả sử cùng tiêu thụ một lượng chất béo)

Việc GMG cho mình biết một điều cực kì, cực kì quan trọng (nhưng đáng lo): Gen của mình có đột biến khiến cho việc bị tiểu đường (insulin trong máu thấp) và bị bệnh về tim mạch (quá nhiều mỡ trong máu) tỉ lệ thuận với nhau.

Điều đó có nghĩa mình chỉ cần bị một trong hai cái, là cái còn lại cũng sẽ RIP theo. Well play my gene 🙂

Ngay sau khi mình biết thông tin này, mình đã phải thay đổi chế độ ăn uống ngay lập tức.

Sức khỏe dinh dưỡng

Phần này mình đã xác nhận được một quan sát mà mình từ chối chấp nhận bấy lâu nay: Mình bị khó dung nạp lactose (các chế phẩm từ sữa) và gluten (lúa mì, lúa mạch), và cả caffein.

Buồn vãi 🙁

Vì cái combo này, nên mỗi lần uống cafe sữa là mình phải chuẩn bị tinh thần sẽ có “tiếng gọi thiên nhiên” ngay sau khi uống 15-20 phút. Thế nên mỗi lần uống cafe chỉ dám nhấp nhấp từng tí từng tí, và uống cả đống nước lọc 🙂 Bảo là người Việt Nam mà không uống được cafe nghe nó có cay không?

I.II.II. Thể thao

GMG cho thấy mình là người thiên về các môn sức bền (chạy, cầu lông, leo núi) và yếu hơn về các môn sức mạnh cơ bắp (nâng tạ). GMG có phân tích cụ thể vì sao mình thiên về sức bền hơn (do sức khỏe tim phổi của mình tốt) và vì sao mình chơi tạ lại không phù hợp (do gen của mình làm cho cơ bắp khó phát triển, kèm theo đó là dễ bị mất cơ nếu tập quá nặng).

Phần này thì mình không nói là đúng hay sai, vì dù sao cái này cũng phụ thuộc nhiều vào sở thích và nhu cầu. Mình chỉ thấy rất may mắn rằng hiện tại mình đang đầu tư nhiều vào các môn sức bền hơn so với ngày xưa (đi gym miết). Mình tin rằng tập các môn mà tự nhiên mình có lợi thế thì chắc chắn sẽ tốt hơn.

GMG còn cho mình biết được khả năng hồi phục cũng như khả năng bị chấn thương – hai yếu tố cực kì quan trọng quyết định xem mình nên lựa chọn bài tập gì hoặc tập với cường độ thế nào.

Ví dụ, trong phần khả năng bị chấn thương, gen sẽ cho bạn biết bạn có nguy cơ chấn thương ở phần nào trên cơ thể, và do đó nên hạn chế các môn thể thao như thế nào, hoặc nên có công cụ hỗ trợ kiểu gì.

I.II.III. Khuynh hướng hành vi

Đoạn này có một cái LOL nhất, đó là dựa trên gen của mình, mình là người có tính kỷ luật rất thấp.

Mình không tự gọi bản thân là người siêu kỷ luật, nhưng dựa trên những nhận xét của mọi người thì kết quả gen này khá là trái ngược :))

Điều này minh chứng cho luận điểm mình nói ở phần I.I, môi trường cũng đóng vai trò ngang hàng với gen trong việc quyết định hành vi của một con người.

Bên cạnh điều này, GMG còn cho mình biết về chỉ số bất ổn cảm xúc, mức độ nóng tính, khả năng kiểm soát căng thẳng và xu hướng mạo hiểm.

Nếu đứng riêng, mỗi chỉ số này đều cho bạn biết một góc của bản thân. Nhưng nếu gộp lại, bạn sẽ có một bức tranh khá toàn diện về bản thân, đặc biệt là về ngành nghề phù hợp.

Ví dụ, các chỉ số của mình cho thấy mình hợp với việc làm đầu tư tài chính (do mình vừa có tính mạo hiểm cao, cái này thì đúng khỏi bàn rồi, vừa có khả năng quản lý cảm xúc rất tốt – khó bị thao túng bởi cảm xúc chung của thị trường).

Khổ nỗi theo nghiệp làm product rồi giờ biết sao :”<

I.II.IV. Tiềm năng học thuật

GMG cho mình biết về mức độ IQ, EQ, khả năng về toán, ngôn ngữ và âm nhạc của mình.

Phần này mặc dù không hữu ích bằng các phần trước, nhưng lại làm cho mình suy nghĩ nhiều nhất. Mức độ IQ-EQ của mình ngược hẳn so với những gì mình nghĩ về sự thông minh và trí tuệ cảm xúc của bản thân (ngược kiểu gì thì mời bạn đoán :v). Và chính sự đối lập này khiến mình phải hồi tưởng lại các hành động của mình trong quá khứ xem GMG hay là quan sát của mình đúng.

I.II.V. Các thông tin khác

Bản report GMG của mình dài đến 300 trang PDF, vì có rất, rất nhiều thông tin khác mà mẫu gen có thể nói được. Một số thông tin mà mình thấy cực hữu ích (mình đã thay đổi một số hoạt động trong cuộc sống nhờ các thông tin này):

• Xu hướng mất ngủ
• Tính hướng ngoại/nội
• Thông tin về tim mạch và máu

I.III. Nếu GMG là bản đồ, thì buổi tư vấn sẽ giúp bạn học cách đọc nó

Buổi tư vấn được bao gồm trong dịch vụ GMG của Genetica. Thực ra trước khi tới buổi này, mình nghĩ nó không quan trọng lắm, vì báo cáo của mình đã rất chi tiết rồi (Thậm chí mình còn chưa đọc hết nữa). Mà buổi tư vấn kéo dài 90p lận. Thế nên ngay khi mới gặp anh chuyên gia, mình đã dặn anh là chỉ làm 60p thôi.

Mình đã nhầm. 90p là không đủ.

Trong buổi này, anh Cường giải đáp tất cả mọi thắc mắc của mình xung quanh bản báo cáo, bao gồm ý nghĩa của một vài chỉ số và sự đối lập trong lời khuyên của một vài phân tích.

Điều mà báo cáo không nói, và được anh Cường tập trung trong buổi này, là mối liên hệ giữa các chỉ số khác nhau, và từ đó giúp mình vẽ được một bức tranh tổng thể về bản thân.

Ví dụ, ở đoạn nói về sự mạo hiểm và nóng tính (cả hai chỉ số đều cao), anh Cường mới liên hệ lại về nhu cầu dinh dưỡng của mình (do cơ thể kém hấp thụ một số khoáng chất như Kẽm – liên quan tới việc giúp mình bình tĩnh khi đưa ra quyết định, và B6 – giúp giảm nóng tính)

Một điểm nữa mình thích ở buổi này (bên cạnh anh Cường – mình nói ở phần sau :”>), là chuyên gia sẽ highlight những cái chính nhất mà báo cáo đề cập tới, và từ đó giúp mình khi đọc lại báo cáo sẽ biết cần tập trung đọc kĩ phần nào hơn.

Giống như kiểu bản đồ có rất nhiều thứ lung tung còn chuyên gia sẽ chỉ cho mình nên nhìn vào điểm nào, đường nào vậy á.

Phần II: Cảm nhận sau khi trải nghiệm GMG của Genetica

Mình chưa trải nghiệm các sản phẩm GMG nhiều (và thực ra cũng đâu cần thiết), nên mọi đánh giá của mình về Genetica sẽ dựa vào kì vọng của một người từng nghiên cứu và phát triển sản phẩm về sức khỏe và thói quen nói riêng, cũng như các sản phẩm số nói chung.

II.I. Quy trình dễ dàng

Quy trình lấy mẫu gen của Genetica cực kì đơn giản và tiện lợi. Mình chỉ cần cung cấp địa chỉ, Genetica sẽ gửi bộ kit lấy mẫu tới tận nhà, sau đó khi nào mình làm xong, chỉ cần bấm hoàn thành ở trong app Genetica là họ sẽ tới thu mẫu.

Lấy mẫu thì siêu dễ, chỉ cần nhả nước bọt vào trong một tuýp nhựa nhỏ sao cho đủ lượng yêu cầu là được, miễn sao trước khi lấy mẫu bạn không được ăn uống trong vòng 30 phút. Nói chung là easy peasy không đau đớn như chọc mũi hồi xét nghiệm covid =)))

II.I. Ứng dụng tiện lợi

Mình sử dụng ứng dụng của Genetica với đúng một mục đích: đọc báo cáo.

Nhưng cái làm mình thích nhất ở ứng dụng này lại là phần theo dõi tiến trình GMG. App sẽ cập nhật cho mình toàn bộ tiến trình, từ lúc mẫu được thu thập, tới lúc kiểm định, tới lúc giải mã, phân tích và cuối cùng là bước tạo báo cáo.

II.II. Báo cáo chi tiết và có thể hành động ngay được

Sau khi GMG, mình được gửi cả báo cáo dạng PDF, lẫn báo cáo trên App.

Mình cảm giác báo cáo được thiết kế dành cho những người bận rộn, ít có thời gian tìm hiểu về sức khỏe. Bởi lẽ, bên cạnh các phân tích về chỉ số, nó còn có rất nhiều thông tin giải thích về các thuật ngữ về thực phẩm, dinh dưỡng, cũng như các hàm lượng được khoa học khuyến nghị. Thay vì phải Google thì gần như muốn tìm gì trên app cũng có sẵn luôn.

Mình cũng thích việc Genetica không chỉ đưa ra mỗi chỉ số về gen, mà họ còn giải thích rất tường tận về lý do đằng sau nó. Mình nghĩ đây là điểm làm cho mình tin báo cáo này hơn là các bài trắc nghiệm MBTI thông thường (có thể nó đúng, nhưng mình không biết tại sao).

Ví dụ, gen của mình cho thấy mình có khả năng kiểm soát căng thẳng khá tốt. Okey. Vì sao? Vì gen mình mang biến thể có lợi giúp tăng neuropeptides trong não (phân tử giúp hạn chế căng thẳng), cũng như lượng COMT của mình cao (giúp mình bình tĩnh hơn)

Cuối cùng, dựa vào toàn bộ các chỉ số, Genetica đưa ra một bức tranh tổng thể về điểm mạnh, điểm yếu của mình, và gợi ý cách phát huy, cải thiện, cũng như nghề nghiệp phù hợp.

Phần này thì mình dành ít sự chú ý hơn, vì gợi ý vẫn còn khá chung chung (nhưng chính vì thế mà session 1-1 với anh chuyên gia lại càng có giá trị).

II.III. Chuyên gia tư vấn nhiệt tình và có kinh nghiệm

Again, vẫn phải nhấn mạnh lại là lúc đầu mình đặt expectation rất thấp về buổi tư vấn, vì mình thấy báo cáo đã khá chi tiết rồi.

Nhưng nghĩ lại thì kể cả expectation mình cao thì buổi trò chuyện này cũng vượt kì vọng :))

Trước khi đi sâu vào buổi nói chuyện, anh Cường có một màn “expectation setting” với mình. Anh nói rằng buổi hôm nay không nhằm mục đích thuyết phục mình phải tin vào các chỉ số của GMG, vì (như đã giải thích trên kia), GMG chỉ nói được 30% về bạn ở thời điểm này mà thôi. Nhiệm vụ của anh là giải đáp các thắc mắc của mình cũng như tư vấn thêm về các mục mình quan tâm.

Cái mình siêu thích ở anh Cường là vốn sống. Anh Cường không chỉ có chuyên môn về lĩnh vực anh đang làm, mà cũng có nhiều trải nghiệm bên ngoài, từng thử nhiều thứ, va vấp nhiều thứ.

Thế nên đặc biệt ở những phần như gen về tính cách, hành vi và thể thao, anh Cường có thể đưa ra những ví dụ thực tế, đôi khi là từ bản thân. Anh hay đề cập tới một vài khía cạnh hơi “extreme” trong cuộc sống, để nhắc mình là khi các yếu tố về môi trường và bản thân bị đẩy tới giới hạn, con người sẽ dễ rơi vào mode “mặc định” – tức là xu hướng tự nhiên của bản thân. Mình nghĩ là ít có kinh nghiệm sống thì chắc cũng khá khó để ý tới những “edge case” kiểu này.

Đôi khi anh còn đưa ra những lời khuyên không liên quan tới báo cáo, nhưng vẫn liên quan tới những điều mình quan tâm, về cái này thì mình không dám chắc với ai cũng được như vậy, nhưng với mình thì ?

Lời khuyên của mình dành cho bạn đó là trước khi tới buổi này hãy đọc báo cáo thật kĩ và nghiên cứu trước về một số các chỉ số gen mà bạn quan tâm. Anh Cường dĩ nhiên sẽ highlight cho bạn các thông tin cốt yếu ở đầu buổi, nhưng nếu có tìm hiểu thì về sau bạn có thể lái cuộc trò chuyện theo đúng hướng bạn quan tâm, và moi được nhiều kiến thức hơn (:-P) thay vì đơn thuần ngồi nghe không.

Phần III: Bước tiếp theo là gì?

Mình dành khoảng 1 buổi tối sau khi nghe tư vấn và đọc hết báo cáo để ngồi ghi chú và lên kế hoạch cho bản thân.

Tuy báo cáo chi tiết thật đấy, nhưng các thông tin liên quan tới nhau lại nằm ở rải rác khắp mọi nơi (ví dụ: đoạn về dinh dưỡng nói mình cần kẽm, đoạn về thể thao cũng nói mình cần kẽm, đoạn về hành vi cũng nói mình cần kẽm). Ghi chú giúp mình tổng hợp lại toàn bộ các thông tin thứ yếu vào một chỗ, để mình có một cái nhìn thật sự tổng quan về bản thân và biết rằng mình nên bổ sung/thay đổi cái gì để đạt được nhiều mục tiêu nhất (uống thêm kẽm, vừa giúp phát triển cơ tốt hơn, tính cách bình tĩnh hơn…)

May mắn là mình được Genetica mời trải nghiệm gói G-Pro, là gói phân tích toàn diện nhất (300 mẫu gen), nên mình có được bức tranh tổng thể nhất. Nhưng nếu bạn không quá quan tâm về vấn đề dinh dưỡng, mà chỉ cần hiểu thêm về các tiềm năng của bản thân như học thuật, trí tuệ, cảm xúc, hành vi để cải thiện năng suất làm việc, học tập, thì dùng G-Intel Adult (181 mẫu gen) sẽ phù hợp hơn.

Cá nhân mình nghĩ là làm GMG thì càng trẻ càng tốt, vì mình sẽ có nhiều thời gian để lên kế hoạch để phát triển bản thân. Nếu bạn đã và đang đi làm thì GMG phù hợp hơn cả, vì kiểu bọn mình cũng có chút ít trải nghiệm rồi, nên lúc đọc báo cáo này sẽ dễ để hồi tưởng và tự nhìn nhận bản thân hơn. Còn muốn làm cho ba mẹ, hay con cái (như chị Giang Ơi) cũng được luôn.

Nếu bạn quan tâm, có thể ghé qua trang web của Genetica để tham khảo: https://genetica.asia/adults và lúc đặt hàng nhớ dùng mã TUANMON để được giảm 40% cho gói G-Intel Adult hoặc 15% với các gói khác nhé. Khuyến mãi này chỉ có giá trị tới 31/1/2023.

Lời kết

Mình cực kì vui khi biết thêm nhiều điều về bản thân (một cách khoa học), và có thể lên kế hoạch để thay đổi sớm. Như mình có chia sẻ ở phần đầu, mình nghĩ rằng sức khỏe dinh dưỡng là thứ rất tự nhiên và ít bị tác động từ bên ngoài nhất (vì nó là nhu cầu thiết yếu của cơ thể mà) – thế nên đây là thứ mình có kế hoạch rất rõ ràng, ăn cái gì, vào lúc nào, liều lượng bao nhiêu.

Còn lại, như khuynh hướng hành vi hay các tiềm năng thì mình sẽ coi như một công cụ giúp mình reflect về hành động của mình tốt hơn. Suy cho cùng, mình ở thời điểm này và kể cả ở tương lai cũng sẽ chịu nhiều ảnh hưởng của môi trường, nên không thể cứ thấy một chỉ số nào đó cao là sẽ kì vọng bản thân phải được đúng như vậy. Biết đâu vì hoàn cảnh mà mình phải đưa ra quyết định không tuân theo chỉ số đó, hoặc chấp nhận để nó như vậy chứ không cải thiện thêm. Nói là để bạn, nếu đã chịu khó đọc tới đây, không đặt nặng kì vọng vào bản thân, hoặc con cái, nhờ vào GMG hen :))

Bài viết đã dài, mình xin dừng ở đây. Chúc bạn có hành trình tìm hiểu bản thân thông qua GMG vui vẻ!

Còn mình thì đi ăn thêm rau đây T^T

Bài viết này có hợp tác cùng Genetica. Mình xin gửi lời cảm ơn tới công ty cũng như lời cảm ơn cá nhân tới anh Cường, chuyên gia tư vấn gen của mình.

—

Đăng ký nhận Newsletter

Many One Percents là newsletters về công nghệ và năng suất đầu tiên của Việt Nam với mục tiêu giúp các bạn trẻ cải thiện năng suất trong công việc và cuộc sống thông qua công nghệ.

Khi đăng ký Many One Percents (cùng hơn 8000 bạn đọc khác), bạn sẽ nhận được:

• Đọc các bài blog sớm nhất (3-4 tuần trước khi mình publish lên mạng xã hội)
• Weekly Discovery (các khám phá công nghệ thú vị nhất tuần)
• Around the Internet (mấy thứ buồn cười hài hước trên Internet)
• Những cập nhật và dự định mới nhất về blog và newsletter thuộc hệ sinh thái Many One Percents