Liệu những ứng dụng rèn luyện trí não có giúp chúng ta thông minh hơn trong cuộc sống?

Từ Brain Champ tới Elevate
Lần đầu tiên mình được trải nghiệm dòng game luyện não là cách đây 10 năm, khi dòng điện thoại Nokia C2-01 lần đầu ra mắt. Hồi đó tựa game mình chơi có tên là Brain Champ.
Hồi đó, mình đam mê Brain Champ tới mức cày ngày cày đêm, cày tới mức không thể mở khóa thêm độ khó nào nữa =))

Mình vẫn luôn coi những dòng game luyện não thế này chỉ là để giải trí, cho đến khi mình lượn một vòng App Store và đọc được một comment thế này

Không biết đây có phải là seeder của cái app này hay không, nhưng comment này đã khiến mình khá tò mò: “Liệu một ứng dụng luyện não có thể thực sự làm cho mình thông minh lên được không?”
Và yeah, non sông khó đổi bản tính tò mò, mình lên App Store search các app luyện não (key word: Brain training) và lựa chọn trải nghiệm Elevate – một ứng dụng khá nổi tiếng (Apple Editor’s Choice, Apple App of The Year).
Và sau đây là bài review siêu chi tiết cụ tỉ của mình về ứng dụng này.
Lên kế hoạch
Mình đặt mục tiêu sử dụng ứng dụng Elevate ít nhất 4 lần một tuần, và chỉ tập trung vào việc trả lời câu hỏi: “Một ứng dụng điện thoại có thể làm chúng ta thông minh hơn không?”
Vậy “thông minh hơn” nghĩa là thế nào? “Thông minh” là một khái niệm trừu tượng mà mình cần phải định nghĩa rõ ràng thì mới có thể đánh giá được Elevate một cách chính xác, khách quan nhất.
Theo như Elevate quảng cáo, ứng dụng sẽ giúp mình: “boost productivity, earning power, and self-confidence”. Cụ thể, đây sẽ là những kĩ năng mình cải thiện được sau khi dùng app: “improve your mind’s focus, memory, speaking abilities, processing speed, math skills, and more.”
Ok, vậy thì “thông minh hơn” sẽ tương đương với “tập trung hơn, nhớ lâu hơn, nói tốt hơn, đọc hiểu nhanh hơn, tính toán nhanh hơn, và một vài kĩ năng khác”. Nghe có vẻ khá hứa hẹn đó ;))
Sơ bộ về Elevate
Elevate được chia làm 2 phần: Games và Study.
Games là nơi Elevate cung cấp các trò chơi giúp bạn trở nên thông minh hơn. Các trò chơi này được chia theo 4 kĩ năng (nghe, nói, đọc viết). Mỗi trò chơi trong 1 nhóm kĩ năng sẽ có những cách chơi khác nhau.
Study là nơi Elevate chia sẻ những tips, tricks và một số bài tập nhỏ để bạn có thể luyện đi luyện lại những gì mình vừa học. Các bài tập này cũng được chia theo 4 kĩ năng luôn.


Kết quả
Tính đến thời điểm của bài viết này, mình đã sử dụng Elevate được tổng cộng 5.8 tiếng. Và đây là những nhận định của mình:

- Các game của Elevate được thiết kế rất kĩ càng, đồ họa đẹp, nội dung hay, phù hợp với nhiều cấp độ khác nhau
- Mình chưa thấy cải thiện về sự thông minh nói chung cũng như một kĩ năng cụ thể (đọc).
- Ứng dụng (có thể) sẽ phát huy tối đa tác dụng nếu như bạn có ghi chú ở ngoài. Tuy nhiên điều này có vẻ không phù hợp lắm với một ứng dụng điện thoại.
1. Nội dung được đầu tư kỹ càng
Điểm sáng nhất của Elevate là sự đầu tư cho nội dung các bài học (truyền tải ở phần Games), cụ thể là số lượng bài học, nội dung bài học, phương pháp học, và hình ảnh minh họa.
Tính đến ngày cuối cùng mình trải nghiệm ứng dụng này, mình vẫn chưa mở khóa được hết các games của Elevate (nhiều vậy đó). Không chỉ vậy, bản thân mỗi game cũng có rất nhiều các cấp độ khó khác nhau, mỗi một cấp độ sẽ là những nội dung, và cách kiểm tra khác nhau. Ví dụ, cùng là game chọn từ đồng nghĩa, nhưng ở cấp độ dễ thì Elevate sẽ đưa ra các từ với ý nghĩa cực kì khác nhau, rất dễ lựa chọn. Khó hơn thì Elevate sẽ bắt đầu đưa ra các từ có cùng trường nghĩa hơn, nhưng sắc thái khác nhau.
Vì thế, mình có thể dùng Elevate trong nhiều ngày mà không thấy chán.
Mình đặc biệt thích Elevate ở điểm nó giải thích rất kĩ vì sao mình lại bị sai, và đi kèm với đó là phương pháp để lần sau mình có thể làm đúng hơn. Ví dụ mình chọn sai từ thì Elevate sẽ giải thích nghĩa của từ đó, tính toán sai thì Elevate sẽ giải thích làm thế nào để tính cho đúng (và nhanh).




Phương pháp học đi kèm hình ảnh minh họa cũng là một điểm mình ấn tượng ở Elevate. Thực ra, nếu chúng ta lược bỏ hết hình ảnh và âm thanh đi thì gần như game nào cũng có thể quy về dạng multiple choice và fill in the blank. Tuy nhiên, Elevate đã khéo léo đưa thêm “theme” vào cho mỗi games để cho người chơi không cảm thấy nhàm chán.
Ví dụ: cùng là dạng thức multiple choice, nhưng với game Association, app sẽ trình bày các lựa chọn dưới dạng cây để bạn bấm vào (hình 1)
Với game Connotation, app để lựa chọn ở hai bên để bạn quẹt sang trái hoặc quẹt sang phải, với mục đích để xây một tòa lâu đài bằng những câu trả lời đúng (hình 2)
Với game Agility, app đưa ra hai ô lựa chọn rất rõ ràng để chúng ta bấm vào, với mục đích để cho tên lửa có thể bay tới mặt trăng (còn trả lời sai thì tên lửa sẽ rơi xuống) (hình 3)



2. Sự cải thiện không rõ rệt
Elevate cung cấp cho người sử dụng các “daily workouts”. Bên cạnh đó, người dùng có thể hoàn toàn tự do lựa chọn những game họ thích chơi để cải thiện một hoặc nhiều kĩ năng khác.
Trong quá trình sử dụng, mình chỉ làm các daily workout mà Elevate cung cấp (bao gồm 5 bài tập nhỏ thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau), kèm theo 10 bài tập khác thuộc 2 nhóm chủ đề khác nhau (ví dụ: game cải thiện vốn từ vựng, game nhẹ nhàng giải trí)
Sau khoảng 1 tháng trải nghiệm, mình nhanh chóng nhận ra rằng không một kĩ năng nào của mình có sự cải thiện cả. Mình nghĩ lý do lớn là vì các bài tập dàn trải trên nhiều kĩ năng (nghe nói đọc viết), mà mỗi kĩ năng lại chỉ được luyện bằng một vài bài tập nhất định mỗi ngày. Số lượng chưa đủ lớn để sinh ra được chất lượng.

Do đó, phần còn lại của thời gian trải nghiệm (2 tuần) mình đã dành để tập trung vào một kĩ năng duy nhất (đọc), với hi vọng sự chuyên biệt hóa sẽ giúp mang lại kết quả nhanh hơn.
Mỗi ngày mình sẽ chỉ luyện tập các games liên quan đến kĩ năng đọc, đặc biệt về việc đọc hiểu và đọc nhanh.
Tuy nhiên, điều này cũng không mang lại cải thiện rõ rệt. Mặc dù mình vẫn đạt đến những độ khó mới mỗi tuần, nhưng lúc mình thực sự đọc sách hoặc đọc báo trên mạng, mình không cảm thấy mình đọc nhanh hơn, mà cũng không cảm thấy “hiểu” hơn khi bài viết có quá nhiều từ khó.
Có hai giả thiết được đưa ra:
Thứ nhất, thời gian trải nghiệm của mình vẫn chưa đủ.
- Mình không thực sự tin vào giả thiết này lắm. Từ góc độ làm sản phẩm, nếu một sản phẩm phải mất tới hơn 2 tuần để làm cho người dùng nhận được giá trị, thì sản phẩm đó sẽ rất khó kiếm tiền từ người dùng. Thứ hai, do các games đã được cá nhân hóa theo trình độ của mình, chứ không bắt mình đi từ đầu, nên đúng ra là các games sẽ phải đủ khó để mình thấy học được điều gì đó chứ (?)
Thứ hai, những game mang tính kĩ năng như reading này không hiệu quả với mình.
- Thiếu hướng dẫn: Các bài tập reading hay listening sẽ thiên về hướng “làm nhiều khắc quen tay”, nên những lúc mình làm gì sai thì nó ít khi chỉ ra lỗi cho mình (ngược lại, các phần liên quan tới vocabulary thì sẽ chỉ rõ từ nào nghĩa là gì luôn), mà sẽ giảm độ khó cho mình quen rồi tăng dần lên.
- Vẫn là thiếu hướng dẫn: Ở mục Study, Elevate cung cấp thêm nhiều tips để đọc tốt hơn (ví dụ: cố gắng hmmmmm lúc đọc để tránh việc sub-vocalization). Tuy nhiên số lượng tips không tăng lên theo thời gian, và khi học hết rồi thì… chẳng còn gì để học nữa cả =)) Sau khi áp dụng những tips này thì mình cũng không thấy có gì khác biệt lắm. Có chăng, mình mạnh dạn đoán, sự khác biệt đến từ việc mình đọc nhiều hơn mỗi ngày chứ không đến từ việc dùng app.
3. Elevate sẽ hiệu quả hơn nếu bạn ghi chú
Khá đáng tiếc là mặc dù bạn có thể dùng Elevate một cách độc lập, nhưng thực sự nếu bạn không ghi chú lại thì sẽ không thể nhớ nổi lượng kiến thức (đặc biệt là vốn từ vựng) bạn thu lại được từ Elevate.
Ví dụ, khi bạn đưa ra đáp án sai, Elevate sẽ giải thích cho bạn vì sao (cái này rất hay!) nhưng sẽ không cho bạn lưu lại cái này vào đâu đó để xem lại.


Có lẽ Elevate đã tính đến điều này và đưa vào tính năng “Review mistakes” để thi thoảng sẽ cho bạn review những lỗi cũ bạn từng mắc. Tuy nhiên tính năng này chỉ cho mình review một vài lỗi thôi, và mình cũng không thể kiểm soát khi nào mình có thể review được nữa.
Đó là lý do vì sao một cái notes bên ngoài app sẽ là một trợ thủ đắc lực nếu bạn thực sự muốn thẩm thấu được kiến thức từ Elevate. Ấy nhưng mà nếu một ứng dụng mobile mà lại yêu cầu thêm notes bên ngoài thì hơi cực trong cái đoạn chuyển qua chuyển lại giữa hai app nhỉ. Hoặc giả có dùng sổ giấy thì cũng hơi lỉnh kỉnh nếu như mình đang ở ngoài đường.
Elevate phù hợp với ai?
Sau khi trải nghiệm khá kĩ tất cả các games của Elevate, mình có thể tự tin đưa ra kết luận là Elevate sẽ phù hợp với những bạn muốn cải thiện vốn từ vựng tiếng Anh của mình.
Đa số các bài tập của Elevate, dù là kĩ năng nào đi nữa, đều yêu cầu về từ vựng, cũng như đều tập trung vào việc giúp bạn nhớ các cụm từ, hoặc cách sử dụng từ mới. Đây là điểm mạnh nhất và đáng tiền nhất của Elevate.
Vì Elevate luôn đặt các từ mới ở trong một ngữ cảnh nhất định (hình ảnh minh họa trực quan hoặc một trường hợp thực tế), bạn sẽ dễ dàng nhớ từ mới thông qua ví dụ, và tái áp dụng nó vào trong cuộc sống.
Còn nếu bạn muốn rèn luyện các kĩ năng thì chắc chắn Elevate sẽ không phải ứng dụng mà bạn nên tìm đến. Hóa ra, mình cũng không phải người duy nhất nhận thấy điều này. Bạn có thể xem thêm video dưới của Sergio: anh này đã trải nghiệm Elevate mỗi ngày trong vòng 60 ngày liên tục, và có kết luận tương tự với mình.
Khoa học nói gì về những ứng dụng như Elevate?
Mặc dù đã tự mình trải nghiệm và thấy Elevate không hiệu quả như những gì nhà phát triển của ứng dụng này quảng cáo, mình vẫn muốn cho Elevate một cơ hội. Mình tìm thử những nghiên cứu khoa học đi tìm sự tương quan giữa brain training và sự tăng cường trí thông minh não bộ.
Nghiên cứu của chính Elevate thì cho thấy người sử dụng Elevate sau 4 tuần có kết quả tốt hơn 69% những người không sử dụng. Hmmm… có vẻ hơi ảo nhỉ. Một điều cần phải lưu ý là bài test trong nghiên cứu này là do Elevate thiết kế, và nó, mặc dù độc lập với những bài luyện tập trong app, nhưng sẽ có format giống như vậy.
Tuy nhiên trong cuộc sống thì đâu phải những gì ta gặp hằng ngày đều giống những bài test của Elevate đâu, đúng không? Thực vậy, một nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng những ứng dụng luyện não chỉ giúp chúng ta cải thiện khả năng làm những bài test được thiết kế trong app, chứ không có tác dụng lên những trường hợp thực tế trong cuộc sống.
Một nghiên cứu khác được đăng trên trang The Journal of Neuroscience cũng có kết luận tương tự:
We found no evidence for relative benefits of cognitive training with respect to changes in decision-making behavior or brain response, or for cognitive task performance beyond those specifically trained.
Nguồn: https://www.jneurosci.org/content/37/31/7390
Điều này cũng được ủng hộ bởi một nghiên cứu khác được đăng trên National Library of Medicine. Nếu có, thì có chăng là sự tự tin của chúng ta sẽ được củng cố (do chúng ta nhìn thấy sự tiến bộ của bản thân trong app)
Chung quy lại, vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy rằng các ứng dụng rèn luyện trí não sẽ mang lại lợi ích trong thực tế của cuộc sống.
Kết luận
Elevate đã không đạt được kì vọng của mình về việc cải thiện các kĩ năng như Elevate quảng cáo.
Tuy nhiên, với số tiền 230k/năm và với khối lượng nội dung khổng lồ ở trong Elevate, mình nghĩ đây là một ứng dụng hoàn toàn xứng đáng để lựa chọn nếu mục tiêu của bạn là cải thiện vốn từ vựng tiếng Anh của mình.
Bạn nghĩ sao về ứng dụng này? Có ứng dụng nào khác mà bạn đã trải nghiệm và thực sự cảm thấy “hoạt huyết dưỡng não” hay không? Comment cho mình để mình lên kế hoạch trải nghiệm nhé!
—
Đăng ký nhận Newsletter
Nếu đây là lần đầu bạn đến với blog của mình, đừng quên đăng ký newsletters của Many One Percents cùng gần 2000 bạn đọc mỗi tuần. Những lợi ích độc quyền cho các bạn subscribers:
- Đọc các bài blog sớm nhất (2-3 tuần trước khi mình publish lên mạng xã hội)
- Đọc Weekly Discovery (sản phẩm thú vị nhất tuần) và Weekly Learning (bài học mỗi tuần)
- Giveaway code để sử dụng các sản phẩm công nghệ miễn phí
- Những cập nhật và dự định mới nhất về blog